Paul Van Tigchelt

Paul Van Tigchelt (Open Vld) is sinds 22 oktober 2023 vicepremier en minister van Justitie en de Noordzee in de Vivaldiregering. Hij volgde Vincent Van Quickenborne op, die ontslag nam na de aanslag op twee Zweedse voetbalsupporters in Brussel. Van Tigchelt was eerder magistraat en directeur van OCAD. Op 9 juni trekt hij de Kamerlijst in Antwerpen.

Hoe was uw studententijd?

Turbulent, ik was geen goede student. Ik heb mijn ouders veel slapeloze nachten bezorgd: ik was met veel dingen bezig, maar te weinig met studeren. Ik heb uiteindelijk wel een licentiaat in de rechten behaald, maar heb met vuur gespeeld. Ik zat op kot in Leuven en heb veel op café gezeten en ben lid geweest van een Kempische studentenvereniging, Wellidia. Ik ben ook in m’n derde licentiejaar lid geweest van het praesidium van VRG.

Waarover gaan de verkiezingen 9 juni volgens u?

Over de portemonnee van de van de mensen.

Dat is een prioriteit die aansluit bij een liberaal programma, toch doet Open Vld het niet goed in de peilingen. Hoe verklaart u dat?

Ik zit nu zeven maanden in de politiek. Ik heb daarvoor lang achter de schermen gewerkt in de magistratuur, bij inlichtingen- en veiligheidsdiensten, op het parket, etc. Ik denk dat het voor een stuk te maken heeft met het feit dat de Open Vld al lang aan regeringswerk doet, en dat doorheen de jaren ze veel water bij de wijn hebben moeten doen. Dat zorgt voor een moeilijk herkenbaar of weinig duidelijk profiel. Op het niveau van de federale regering hebben wij nochtans heel wat goede dingen gedaan. Maar we zijn zelden door de coalitiepartners verdedigd, dat is niet goed. Er is niets mis met het sluiten van een compromis, dat is de essentie van de democratie in ons land.

Maar een compromis dat gesloten wordt en dan onmiddellijk gekelderd wordt door een scudraket van een partijvoorzitter, dan wordt het natuurlijk moeilijk om het beleid te verdedigen. Die raket kwam vaak van Paul Magnette of Georges-Louis Bouchez, dat heeft er natuurlijk geen goed aan gedaan. Op dat vlak ben ik natuurlijk anders. Ik ben nog maar pas in de politiek. Ik spreek met veel mensen, studenten, ondernemingen, en mensen tout court. Iets waar ik nog niet aan lijdt is een gebrek aan geloofwaardigheid.

Op welke verwezenlijking van uw partij tijdens de afgelopen legislatuur bent u het meest trots?

Ik denk dat de portemonnee van de mensen qua koopkracht er niet op achteruit is gegaan, ondanks de corona- en energiecrisis. Als ik dan kijk naar de veiligheidsdepartementen, dan durf ik te beweren dat er binnen justitie ook veel in beweging is gebracht. Onder meer ook door de stemming van een nieuw strafwetboek, iets waar men letterlijk al tientallen jaren op wacht. We hebben ook werk gemaakt van het uitvoeren van alle gevangenisstraffen, ook de straffen van onder de drie jaar.

Wat ik persoonlijk ook heel belangrijk vind, is dat we de staatsveiligheid en de inlichtingendienst deze legislatuur wezenlijk hebben versterkt door een verdubbeling van personeel, nieuwe wetgeving, nieuwe informatica en binnenkort ook een nieuw gebouw. Dat is zeer belangrijk als we het hebben over spionage, inmenging, extremisme, terrorisme, fake news, desinformatie, autoritaire leiders of spelers op de ideologische markt, die ons wereldbeeld trachten te manipuleren en via samenzweringstheorieën mensen trachten op te zetten tegen de overheid.

We leven in een tijd waarin internationale spanningen hoog oplopen. Onlangs is er een schandaal aan het licht gekomen in verband met Russische beïnvloeding. Hoe kijkt u daarnaar vanuit uw ervaringen bij OCAD?

Die dreiging op inmenging is zeer reëel. We hebben dat gezien aan de hand van verschillende dossiers, waar onze diensten telkens een belangrijke rol hebben gespeeld. Bij Qatargate blijkt dat politici worden betaald door een regime om een bepaalde boodschap en narratief te brengen.

Dat is bijzonder gevaarlijk, en dan spreek ik nog niet over wat we op nationaal vlak hebben gezien met personen uit het Vlaams Belang. Dat gaat rechtstreeks over onze democratische instellingen. We zijn niet goed bezig, en dat is een eufemisme.

Wanneer we niet doen wat we moeten doen omdat we in de zak zitten van bepaalde regimes… my God, dat is het einde van onze democratische rechtsstaat, daar moeten we ons goed van bewust zijn. We moeten ons bewust zijn van het feit dat Poetin en zijn Russische trollen samenzweringstheorieën bij ons voeden om in de aanloop naar de verkiezingen bepaalde stromingen te versterken, zodat hij onze democratische maatschappij kan destabiliseren. Dit probleem omvat trouwens niet alleen Poetin, maar ook over China en andere regimes.

We zijn onze naïviteit kwijt, en dus investeren we in staatsveiligheid. We kunnen geen mirakeloplossing bieden, maar net zoals bij de strijd tegen terreur hebben we ons nu beter bewapend in de strijd tegen inmenging, spionage en sabotage door vreemde mogendheden. En dat is niks te vroeg, het is noodzakelijk.

Waar liggen uw persoonlijke ambities? Hoopt u terug minister te kunnen worden in een regering?

Ik heb ontslag genomen als magistraat om in de politiek te gaan. Ik ben dankbaar dat ik dat heb mogen doen. Maar het is ook wel een uphill battle. Ik zit nu in de politiek en ik sta daar in met zeer veel ambitie. We hebben niet nood aan minder politiek in dit land, maar juist aan meer. Met meer politiek bedoel ik: een zuinigere overheid, maar vooral beter beleid. Dat is waarvoor ik sta. Ik heb niet toevallig voor Open Vld gekozen omdat we nood hebben aan meer liberalisme. Het gaat ook over onze liberale rechtsstaat en vrijheden. Dat we kunnen zijn wie we willen zijn, dat we kunnen liefhebben wie we willen liefhebben. Dat moeten we bewaren, versterken en verdedigen.

Ik ben zeer ambitieus, maar de kiezer beslist, laat daar geen enkel misverstand over bestaan. Ik zou graag een uitvoerend mandaat blijven opnemen, die ambitie durf ik wel uit te spreken. Ik zou graag het land verder dienen voor de schermen als minister.

U bent relatief nieuw in de politiek, hoe bevalt het u?
Ik amuseer mij. Ik was woordvoerder van Patrick Dewael, dus ik wist al wel hoe het eraan toe gaat in de Wetstraat. Ik moest vaak mee met Van Quickenborne en Dewael naar het parlement. Als magistraat kende ik ook de bestuurlijke politie en ken het crisiscentrum. Op dat vlak was het dus weinig verrassend voor mij.

Waar ik wel aan moet wennen, is natuurlijk dat het plots ook over mij als persoon gaat. Ik heb veel artikels gelezen over mijn opgestroopte hemdsmouwen. Men beweert dan dat daar een communicatiestrategie achter zit. Dat wordt beweerd door analisten die ik nog nooit heb gezien, maar die plots allerlei dingen over mij schrijven. En dan heb ik zoiets, “dat is crap man” (al lachend). Zo doe ik het al sinds dat ik werk. Ik weet ook dat politiek niet altijd de meest dankbare job is. Wat ik wel weet is dat de meeste politici, dat mag ook eens gezegd worden, hard werken en het beste voor hebben met onze maatschappij. Dat wil niet zeggen dat we het allemaal altijd goed doen. Ja, er is veel in de politiek dat beter kan. Dat is de reden waarom ik aan politiek doe. Het is niet altijd plezant, het is niet altijd dankbaar, maar tot nu toe amuseer ik me wel.

Kan u drie zaken concretiseren, waarvan u vindt dat die absoluut in het volgende regeerakkoord moeten staan?

Wat mij betreft moet iedereen aan de slag, ook nieuwkomers. We hebben hier geen probleem in dit land met massamigratie, wel met integratie. En hoe laat je mensen integreren? Door ze aan de slag te laten gaan. Problemen met illegale migratie moeten worden aangepakt, ik zal de eerste zijn om dat te beweren.

Ik ben magistraat geweest, ik ben veel met politie op stap geweest. Ik weet dat er problemen zijn met illegale migratie. Maar kom maar niet vertellen dat alle problemen worden veroorzaakt door illegale migratie. Dat is natuurlijk onzin. Arbeidsmigratie is trouwens de smeerolie van rijke economieën. Iedereen aan de slag, en dat vertaalt zich dan in een strijdpunt van Open Vld.

Het verschil tussen werken en niet werken moet groter worden, dat moet minstens 500 euro netto bedragen. Er is tevens een probleem met rechtszekerheid voor onze ondernemingen. Zowel voor de grote bedrijven, maar ook de boer in de Kempen met zijn kippenstal. Dat gaat dan over vergunningenbeleid in het algemeen, die reglementitis die op ons afkomt vanuit Europa en Vlaanderen. Daar is het de taak van de politiek om een kader te creëren om onze ondernemingen rechtszekerheid te geven. Er zijn bepaalde partijen die misschien geneigd zijn om te zeggen, dat omwille van een groen beleid en het belang van ons milieu er geen kippenstallen meer mogen komen in Vlaanderen. Wel, daar zeg ik neen tegen. Wat zijn we met een mooi groen Vlaanderen als daarin verarming is?

En het derde strijdpunt is dat wat mij betreft dat de overheid zuiniger en efficiënter moet zijn. We weten dat we veel belastingen betalen aan onze overheid. Ik heb daar op zich geen problemen mee. Ik heb er ook geen problemen mee dat de rijkste schouders de zwaarste lasten dragen, maar de overheid moet efficiënter zijn. De burger moet meer waar krijgen voor zijn geld. Er zijn nog nooit zoveel politieambtenaren geweest in dit land: 50.000. Als ik vijftien jaar geleden bij Dewael werkte waren dat er 37.000. Toch werd er nog nooit zoveel geklaagd over het tekort aan politieambtenaren. Terwijl, als we het vergelijken met onze omringende landen, pro rata van de bevolking we meer politieagenten per inwoner hebben. Dan kan, met alle respect voor de individuele politieambtenaar, de politieorganisatie in ons land iets efficiënter en effectiever. Misschien moeten we technologie zoals AI daar meer omarmen om onze politie efficiënter te maken.

Dat bedoel ik met een zuinigere, efficiëntere overheid. Niet dogmatisch, maar pragmatisch. Hoe kunnen we de burger meer waar voor zijn geld geven?

Doet het als liberaal niet heel veel pijn als u het gat in de begroting ziet? Zou dat ook niet een van de strijdpunten moeten zijn?

Wij hebben de voorbije jaren met de coronacrisis en de energiecrisis gekozen voor de portemonnee van de burger, niet voor de portemonnee van de overheid. Wij hebben als partij ook een groeiplan voorgesteld, daar hebben we een plan om inderdaad dat begrotingstekort weg te werken. Daar is veel tijd en veel werk in gestoken. Ik zie dat sommigen de vergelijking maken met de jaren tachtig. Dat is onzin. Toen hadden we een begrotingstekort van meer dan tien procent, nu zitten we aan vier procent. We moeten de feiten correct benoemen. En dat begrotingstekort, dat kunnen we wegwerken.

Bijvoorbeeld door die zuinigere overheid, maar ook door iedereen aan de slag te krijgen. Dat kan door bepaalde hervormingen in onze gezondheidszorg door te voeren. In onze gezondheidszorg moeten we soms op een andere leest durven schoeien, een andere gezondheidszorg hoeft daarom niet duurder te zijn. We moeten bijvoorbeeld meer inzetten op preventie. Er zijn bepaalde mensen die zeggen dat het gat in de begroting er vanzelf is gekomen, en dat het vanzelf weggaat. Nee, dat gaat niet vanzelf weg. Zeker niet met een werkweek van 32 uren. Dat gaat weg door meer mensen aan de slag te krijgen. Dat is de essentie. Iedereen aan de slag.

Met welk resultaat bent u een tevreden man?

Een absolute meerderheid voor Open Vld.

Ik noteeer 51%.

Ja, maar weet ik veel. Er zijn al peilingen geweest die ons onder de kiesdrempel zetten, en er zijn al peilingen geweest waar we rond de 15% halen. Ik ben zeer ambitieus, dus ik hoop op een maximaal resultaat. Ik probeer een maximaal aantal mensen te overtuigen op mij te stemmen. Dus ja, 51% voor Open Vld.

We sluiten graag af met een studentikoze vraag: wat is uw favoriet bier?

La Chouffe van het vat! Ik heb op de 10 Miles trouwens nog een lekker bier ontdekt: La Fourchette.

Was u tevreden met uw tijd op de 10 Miles?

Ja, tevreden met de tijd, maar straffe prestatie van Ben Weyts moet ik eerlijk toegeven. Als ik me niet vergis, is hij ongeveer even oud als ik. We zijn allebei vijftigers en hij is er nog in geslaagd om één uur en elf minuten te lopen. Maar ik was ook content met mijn tijd. Ik probeer nog sportief te blijven. Ik ben een marathonloper en ik heb nu jammer genoeg minder tijd om lange afstanden te lopen. Dus de 10 Miles, dat lukte me nog net. Het was plezant.